Kültür Elçilerimiz: Halılarımız

Aralık ayında yaptığım İstanbul ziyaretinde Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ni görmeyi çok istiyordum ancak Ekim ayında restorasyon işlemlerine başlanmış, yanlış hatırlamıyorsam 2013 sonuna kadar ziyarete kapalı olacak.

Açıkçası müzenin kapalı olduğunu görmek bende biraz hayalkırıklığı yarattı, zira bu müze dünyanın en zengin halı koleksiyonuna sahip..

Smyrnetalya dekorasyon ağırlıklı bir blog, halı da dekorasyonda önemli bir yere sahip...ancak burada bahsedeceğim halılar bir dekorasyon unsuru olmaktan ziyade, yazılı tarihi pek te fazla olmayan bir kültürün kendini ifade etme şekli olan halılardan, halk arasında kısaca "el dokuma halı" olarak bilinen yüzlerce yıllık bir sanattan bahsetmek istiyorum.

Bu iş çok öncesine dayanıyor: Tarihteki ilk halı, 1949 yılında bir Rus arkeoloğun yaptığı kazılar sonucunda bir İskit prensinin donmuş mezarında bulunuyor. Halı bir buz kütlesinin içinde olduğu için, bozulmadan günümüze kadar ulaşıyor. Dünyanın en eski halısı olarak bilinen bu halı MÖ 4 ya da 5. YY'a ait ve Türkler tarafından yapıldığı sanılıyor. Halı Pazırık Vadisi'nde bulunduğu için "Pazırık Halısı" olarak adlandırılıyor.

İşte Rusya St Petersburg'taki Hermitage Müzesi'nde sergilenen muhteşem halı...


Leonardo Da Vinci, Michelangelo, Picasso ve daha onlarca Avrupalı ressam nasıl o dönemki yaşamlarını tuvale aktarmışlar ise, bizim de adlarını bilmediğimiz onlarca sanatçımız o dönemki yaşamlarını ilmeklere dökmüşler...işte bu yüzdendir ki, Türk halıları tüm dünyada önemli bir yere sahip.

Anadolu'da ise halı 13.YY'da Selçuklular döneminde başlıyor. Osmanlı döneminde halı imalathaneleri kuruluyor, pekçok bölgede yaygın olarak halı üretilmesine rağmen, Uşak merkez bölge haline geliyor. Uşak'ı Bergama ve Konya izliyor.

Peki, bizim halılarımızla yine dünyaca ünlü İran halıları arasında ne fark var? "hepsi de halı değil mi?" dediğinizi duyar gibiyim..bir kere kültürel yansımalardan dolayı halıların üzerinde işlenen temalar tamamen birbirinden farklı...sonra bir de dokunma tekniği var tabii..bizde "Türk Düğümü" ya da "Gördes Düğümü" adı verilen çift düğüm tekniği, onlarda ise "İran Düğümü" ya da "Sene Düğümü" denilen tek düğüm tekniği kullanılmakta..

Önce Türk Düğümü..


Bu da İran Düğümü..


Bir de halılar üzerinde kullanılan motifler var tabii..yani halıların temaları..yarın da sizlere halılarda kullanılan motifler ve anlamlarından bahsedip, beğendiğim halıların fotoğraflarını paylaşmak istiyorum.

Yorumlar

  1. Ayşecim, ben bu Pazırık Halısı'nın hayranıyım, henüz gidip görmek kısmet olmadı. Hatta üniversitede tarih bölümündeyken İslam öncesi Türk kültürüyle ilgili bir araştırma ödevi vardı. Ben Pazırık Halı'sını eni konu araştırıp, elde pek az bilgi olmasına rağmen kallavi bir ödev hazırlamıştım :)

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Cam balkona perde ama nasıl?

Fırından öte: AGA

Evde kaç tuvaletiniz var?